Эрдэмтэн судлаачдын квант луужин бүтээх ажилд үсрэнгүй амжилт гарч, хүн төрөлхтөн нэг өдөр глобал байршил тогтоох систем буюу GPS хэрэггүйгээр зүг чигээ олж болдог болоход тун ойртсон тухай зарлажээ.

Тухайлбал, хэмжээний хувьд ихэвчлэн энгийн хөргөгчийн дайтай том байдаг мэдрэгч лазер системийг интерферометр хэмээх цахиур микрочип техник болгон шинээр бүтээжээ.

Электронууд заримдаа гэрэл шиг долгионы шинж чанартай байдаг. Атомын интерферометр энэ чанарыг ашиглан хөдөлгөөн, эргэлт, өнцгийн өөрчлөлтийг нарийн мэдэрдэг аж. Ингэснээр төхөөрөмж болон хиймэл дагуул хоорондын тасралтгүй мэдээлэл солилцоонд түшиглэн байршил заадаг GPS технологийн тусламжгүйгээр квант луужин хэрэглэгч өөрийн байршил, замыг түргэн тогтоох боломжтой болж байгаа юм.

Лазер төхөөрөмж өөрөөсөө гэрлийн цацраг ялгаруулдаг бол атомын интерферометр өөрөөсөө асар хүйтэн атомын цацраг ялгаруулж гэрлийн тусламжтай тус цацрагийг хянадаг гэнэ.

Тус нээлтээс өмнө нэг квант луужин бүтээхэд шаардлагатай зургаан атом интерферометр нэг жижгэвтэр байшингийн хэмжээтэй болохоор байсан юм. Харин өдгөө эрдэмтэд фотоник нэгдсэн хэлхээний технологийн тусламжтайгаар тэр хэмжээг гарт багтахаар болтол жижгэрүүлэх боломжтой болж байгаа юм.

Гэвч тус бүтээлийг эцэслэн гүйцэтгэхэд шаардлагатай цацрагийн чичиргээг өөр өөр үйлдэлд тааруулан хөглөх учиртай бичил модуляторуудыг бүтээхэд тодорхой бэрхшээлүүд тулгарч байгаа аж. Модуляторуудын заримдаа ялгаруулдаг гэрлийн “цуурайг”дарахгүй бол систем нарийн зөв ажиллахад асуудалтай билээ. Иймд маш болгоомжтойгоор модуляторуудыг хянах радио долгионуудыг маш нарийн тохируулснаар шаардлагагүй гэрлийн цуурайнуудыг 100 мянга дахин багасгаад байгаа юм байна.

Эх сурвалж: LiveScience